2001: A Space Odyssey

Dirección: Stanley Kubrick
Axudante de dirección: Derek Cracknell
Dirección artística: John Hoesli
Produción: Stanley Kubrick
Deseño de produción: Ernest Archer Harry LangeAnthony Masters
Guión: Libreto:Stanley KubrickArthur C. Clarke, Argumento:Arthur C. Clarke(novela O Centinela)
Música: Richard StraussJohann Strauss Jr.Aram KhachaturianGyörgy LigetiSon: A. W. Watkins (Supervisión)H. L. Bird (Mestura)Winston Ryder (Edición)
Fotografía: Geoffrey UnsworthJohn Alcott (substituto)
Montaxe: Ray LovejoyVestiario: Hardy AmiesEfectos especiais: Douglas Trumbull (Dirección)Wally Veevers (Supervisión)Stanley Kubrick (Deseño)
Reparto: Keir DulleaGary LockwoodWilliam SylvesterDaniel RichterLeonard RossiterMargaret TyzackRobert BeattySean SullivanDouglas Rain
Datos e cifras: País(es) Reino UnidoEstados Unidos
Ano: 1968
Xénero: Ciencia Ficción-Surrealismo
Duración 160 minutos (estreno)143 minutos (xeral)



2001 UNHA ODISEA NO ESPAZO
A secuencia inicial do filme inicia coa imaxe da Terra ascendendo sobre a Lúa, mentres que o Sol ascende á súa vez sobre a Terra, todos en aliñación. Neste momento comeza a escoitarse a composición musical "Así falou Zarathustra" de Richard Strauss, a mesma que acompaña, na súa maioría, a primeira parte da película titulada El Amanecer del Hombre.
O filme presenta a vida cotiá dun grupo de primates herbívoros nunha árida sabana onde se lles observa ramoneando en busca de alimento e convivindo pacificamente. Despois un dos membros desta tribo é atacado e morre por un leopardo. Apréciaselles a disputa con outros grupos de primates dunha poza, lugar de bebida, e do espazo vital, pero sen chegar ao contacto físico. Estes temen a escuridade da noite e aos seus depredadores polo que descansan con sono nervioso no fondo dunha pequena cova.
Nun amañecer calquera un dos primates esperta e encontra en fronte do refuxio un monolito negro, un bloque ortoédrico perfecto de varios metros de altura que provoca a alarma no grupo e un primeiro momento de confusión e medo. Ao pouco tempo comproban que é inerte e pouco a pouco pasan simplemente a ignoralo. Ao cabo, un dos simios decátase de como utilizar un óso como ferramenta e arma ao tempo que se observa flashbacks mentais do monolito, este motivou certos cambios na conduta dos primates, deulle certo grao de conciencia sobre os recursos dispoñibles para sobrevivir debido a que agora os monos son capaces de matar animais e comer carne. Á mañá seguinte arrebátanlle o control da poza á outra tribo, matando no proceso o líder dos seus rivais. Exultante coa vitoria, o mono líder lanza o seu óso no aire e realízase un corte coa imaxe dun satélite orbitando no espazo millóns de anos no futuro, cara a 1999.

Interpretacións
A interpretación habitual (que é, ademais, o que se conta na novela), fálanos dunha civilización extraterrestre avanzada que hai uns 4 millóns de anos pasou pola Terra nunha expedición e descubriu vida avanzada non intelixente nalgunhas especies como os primates que posuían o potencial de desenvolver a intelixencia, aínda que a selección natural non podía aseguralo.Así, esta civilización deposita un monolito (TMA-0) nun dos grupos de primates máis avanzados, sementando ou dando un impulso a aparición da intelixencia neles. Á vez enterraron outro monolito na Lúa (TMA-1) e deixaron un terceiro en órbita de Xúpiter, de forma que o TMA-1 servise de aviso (sentinela) no caso de que a semente da intelixencia dese lugar no futuro a unha especie que comezase a exploración espacial. Así, chegado o caso descubriríase o monolito lunar e ao recibir o primeiro raio de sol enviaríase un sinal ao outro monolito nos arredores de Xúpiter, que en si mesma é unha porta estelar, unha porta a corredores interestelares que permiten a comunicación e a viaxe a lugares moi afastados do universo.
Durante a viaxe do Discovery a Júpiter, só o supercomputador HAL 9000 e os tripulantes hibernados coñecen a verdadeira misión: investigar o destino do sinal do TMA-1 nos arredores de Júpiter. Nin David Bowman nin Frank Poole, os tripulantes espertos do Discovery, coñecen a misión e iso implica que HAL 9000 dalgún xeito está a mentir, ocultando información aos humanos, mentres que por outro lado se supón que un computador debe ser perfecto, infalible e que non pode ter ese tipo de comportamentos.É unha dos paradoxos teóricos da intelixencia artificial, que no caso de HAL lle leva a desordes psicolóxicas e nun momento dado lle arrastran nunha fervenza de mentiras e enganos (por outra parte, algo moi habitual en humanos). Dado que os humanos chegan a formularse a desconexión de HAL 9000 e xa que el se considera o único capaz de levar a cabo con éxito a misión (egocentrismo e megalomanía), chega á conclusión de que os humanos están a poñer en risco esta e que son prescindibles, polo que intenta eliminalos a todos. David Bowman aproveita os seus recursos humanos para "vencer" a HAL 9000 e consegue desconectalo, pero queda como único supervivente humano e intenta proseguir a misión de todos os xeitos.
O monolito dos arredores de Xúpiter é unha porta estelar, unha entrada a corredores que conectan puntos distantes do universo. A chegada de David Bowman ao monolito provoca a apertura da porta e David comeza unha viaxe a través destes corredores, que o levan a algún punto do universo onde "vive" a civilización que sementou os monolitos hai 4 millóns de anos. Alí sitúan a David nun ámbito o máis familiar posible, reconstruído a partir de transmisións de televisión da Terra captadas e reenviadas, suponse, durante a exposición do TMA-1 en 1999. David é analizado para ver se a especie ten as capacidades necesarias para dar o seguinte paso na escala da intelixencia e parece que si, co que David é transformado nun novo tipo de vida, máis intelixente e sen as limitacións do corpo físico, o que é simbolizado polo feto humano e finalmente devolto ao ámbito da Terra. Durante a viaxe do Discovery a Júpiter, só ou supercomputador HAL 9000 e vos tripulantes hibernados coñecen a verdadeira misión: investigar ou destino do sinal do TMA-1 nos arredores de Júpiter. Nin David Bowman nin Frank Poole, vos tripulantes espertos do Discovery, coñecen a misión e iso implica que HAL 9000 dalgún xeito está a mentir, ocultando información aos humanos, mentres que por outro lado se supón que un computador debe ser perfecto, infalible e que non pode ter ese tipo de comportamentos.É unha dous paradoxos teóricos dá intelixencia artificial, que non caso de HAL lle leva a desordes psicolóxicas e nun momento dado lle arrastran nunha fervenza de mentiras e enganos (por outra parte, algo moi habitual en humanos). Dado que vos humanos chegan a formularse a desconexión de HAL 9000 e xa que o se considera ou único capaz de levar cabo con éxito a misión (egocentrismo e megalomanía), chega á conclusión de que vos humanos están a poñer en risco esta e que son prescindibles, polo que intenta eliminalos a todos. David Bowman aproveita vos seus recursos humanos para "vencer" a HAL 9000 e consegue desconectalo, pero queda como único supervivente humano e intenta proseguir misión de todos vos xeitos.